Είναι η βιβλιοθήκη μόνο ένας σταθμός πρόσβασης σε πληροφορίες; Πώς προσεγγίζουμε την ιδέα της συλλογής έργων; Πώς επιλέγουμε τα έργα που θα περιληφθούν; Πώς μπορεί να στηθεί ένα οργανωμένο κέντρο διαδανεισμού και φιλαναγνωσίας γύρω από τον χώρο της βιβλιοθήκης;


Τι;

Με αφορμή ένα κείμενο από το βιβλίο της γλώσσας, αναρωτιόμαστε πού θα αναζητήσουμε το βιβλίο από το οποίο πάρθηκε το απόσπασμα.​​

Φέρνουμε το βιβλίο στην τάξη. Το αγγίζουμε, το ξεφυλλίζουμε, διαβάζουμε τη συνέχεια του αποσπάσματος.​

Μπορούμε να αναζητησουμε άλλα έργα του συγγραφέα και να τα φέρουμε. Συγκεντρώνουμε τίτλους και διαβάζουμε εξώφυλλο και υπόθεση. Συζητάμε για τις θεματικές και τις εικαστικές επιλογές, βρίσκουμε ομοιότητες και διαφορές. Συζητάμε προτιμήσεις.

​

Πώς;

​

Αναρωτιόμαστε αν θέλουμε να κρατήσουμε τα βιβλία στην τάξη για να τα έχουμε για άλλες αναγνώσεις. Βρίσκουμε τον χώρο και τον ονομάζουμε. Τα τοποθετούμε και συζητάμε την εμπιερία μας: πώς χώρος μπορεί να εμπολουτιστεί η βιβλιοθήκη; με ποιος τίτλους βιβλίων; πού θα τους αναζητήσουμε; Μπορούμε να διαβάσουμε στην ολομέλεια το βιβλίο του Φ. Μπαρμπώ Ο Τυφλοπόντικας, που έχει σχέση με αυτό που επιχειρούμε να κάνουμε. Μπορούμε να επισκεφτούμε αρχικά τη σχολική βιβλιοθήκη και έπειτα τη δημοτική, από όπου θα δανειστούμε αυτά που μας αρέσουν. Ακόμα μπορούμε να ερευνήσουμε τα ράφια των τοπικών βιβλιοπωλεών και να αγοράσουμε μερικά βιβλία ή να καταγράψουμε ποια θα θέλαμε να αγοράσουμε. Ίσως αυτή να είναι μια καλή αφορμή για να μιλήσουμε για τον Συνεταιρισμό.

​

Ποιο;

​

Το αποτέλεσμα της παρέμβασης είναι να φτιάξουμε μια μικρή γωνιά βιβλιοθήκης, που περιλαμβάνει βιβλία των προτιμήσεων των παιδιών. Στα επόμενα βήματα είναι να οργανώσουμε ένα πλαίσιο δανεισμού σε τακτική βάση και να ενθαρρύνουμε τη φιλαναγνωσία.

​

Η βιβλιοθήκη της τάξης: Από την ιδέα στην πράξη

 

 

Ο σκοπός 

Η βιβλιοθήκη πέρα από κέντρο μάθησης, αποτελεί εργαλείο οργανωμένης παρέμβασης στην κοινότητα, καθώς με βάση το φυσικό και συμβολικό της περιεχόμενο, οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν, να ορίσουν και να υλοποιήσουν δραστηριότητες, με επίκεντρο τον κοινωνικά μετασχηματίζοντα λόγο. Η γνώση που πηγάζει από τα βιβλία αλλάζει τον τρόπο σκέψης (γνωστική σύγκρουση-αναδόμηση) και γίνεται μέσο για τον καθορισμό στόχων που αλλάζουν το περιεχόμενο του φυσικού χώρου και των διαδικασιών που περικλείει. Προκρίνεται η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης.

 

Τα μαθησιακά και παιδαγωγικά οφέλη

Οι μαθητές επωφελούνται από την εξοικείωση με τη χρήση των βιβλίων, ως πηγών μάθησης, την καλλιέργεια ερευνητικού ενδιαφέροντος, την εξάσκηση στη βασισμένη στην κοινότητα μάθηση και την ανάπτυξη επιστημονικού εγγραμματισμού και κριτικής αναστοχαστικής θεώρησης, σύμφωνα με τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά τους. Επίσης, δεξιότητες όπως η σειροθέτηση, κατηγοριοποίηση, διάκριση, σύνθεση, ομαδοποίηση, μετασχηματισμός, εννοιολογική χαρτογράφηση αποτελούν αντικείμενο εξάσκησης στο εργαστήριο της βιβλιοθήκης. Οι μαθητές λειτουργούν σε μικρές ομάδες, σύμφωνα με το κυλιόμενο πρόγραμμα των "Ομάδων"(βλ. Θεσμοί>Ομάδες), σύμφωνα με τις Γραμμές σκέψης που έχουν καθοριστεί.

 ​

Το περιεχόμενο

Ένας σταθμός της βιβλιοθήκης περιέχει έντυπο και ψηφιακό υλικό, ταξινομημένο σε κατηγορίες (λογοτεχνία, επιστήμη)  ή ανάλογα με το υλικό (βιβλία, χαρτες, δίσκοι), θρανία για μελέτη, επεξεργασία, συναλλαγές της δανειστικής διαχείρισης, χώρο εκθέσεων και ανακοινώσεων.

 

Ο καθορισμός των παραγωγικών στόχων

 Η στοχοθεσία ακολουθεί το τρίπτυχο "τι-πώς-ποιο". Αναλυτικότερα, τι μαθαίνουμε/τι κάνουμε (στόχος-δραστηριότητα) - πώς το κάνουμε; (όργανα-υλικά-τεχνικές-μεθοδολογία-αξιολόγηση) - ποιο έργο παράγουμε; (παρουσίαση-δημοσιότητα). Η συνεισφορά του εργαστηρίου στους γενικούς στόχους της παιδαγωγικής της κοινότητας είναι η πρωτογενής κοινοτική παρέμβαση (πχ οργάνωση και χρήση βιβλιοθήκης τάξης, δανειστικό καθεστώς κεντρικής σχολικής βιβλιοθήκης), με τη χρήση πεδίων εκτός της σχολικής αίθουσας, για μελέτη και μετασχηματισμό (δημοτική βιβλιοθήκη, βιβλιοπωλείο, λέσχες ανάγνωσης). 

 ​

Η επιλογή του χώρου

​Ο χώρος που θα φιλοξενήσει το εργαστήριο πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να τοποθετηθεί μια ραφιέρα για τα βιβλία και θρανία για επεξεργασία, μελέτη και έκθεση. 

 ​

Το αντικείμενο της δραστηριότητας

Το τι κάνουμε είναι ένα θέμα που απασχολεί τους μαθητές στο εργαστήριο. Πηγές από όπου αντλούν θέματα για δραστηριότητες είναι τα σχολικά εγχειρίδια, οι ιδέες από την ενότητα "Τι νέα;", το συμβούλιο τάξης και ο γενικός προγραμματισμός δράσεων της τάξης, ερεθίσματα από επιστημονικά βιβλία της δανειστικής βιβλιοθήκης, αναθέσεις από τον δάσκαλο της τάξης στο πλαίσιο του θεσμού "Ομάδες".

 ​

Ενδεικτικές εργασίες:

 

"Τι"

Καταγραφή-καταλογογράφηση-Ταξινόμηση τίτλων

Συντήρηση φθαρμένων έργων

Δανειστική διαχείριση

Βιβλιοπαρουσιάσεις

Εξατομικευμένη υποστήριξη σε ερευνητές

 ​

"Πώς"

Διαχειριστικά έντυπα καταγραφής

 ​

"Ποιο"

Εκδηλώσεις-Αφιερώματα

Σελιδοδείκτες

Θεματικές Αφίσες 

Επιστολές

Προσκλήσεις

Ευχαριστήριες κάρτες βιβλιοδωρεών

Κάρτες μέλους

Άρθρα στην εφημερίδα

Εννοιολογικοί χάρτες

Προβολές

Εκθέσεις βιβλίου

 

​Η Διαθεματική προσέγγιση στη βιβλιοθήκη

​

Οι διαθεματικές έννοιες που αναδύονται είναι:​​

Α. χώρος: επιλογή θέσης βιβλιοθήκης στην αίθουσα, εμβαδόν που καταλαμβάνει επί του συνολικού​

[ενδεικτικές εργασίες: δημιουργία κάτοψης με προσανατολισμό, μέτρηση μήκους, μέτρηση εμβαδού επιφάνειας επαφής με το δάπεδο]​

Β. χρόνος: διάρκεια δανεισμού, διάρκεια διδακτικής ώρας για τη φιλαναγνωσία, διάρκεια βιβλιοπαρουσίασης, θητεία μελών της ομάδας στον σταθμό εργασίας της βιβλιοθήκης

[ενδεικτικές εργασίες: μέτρηση χρόνου/μονάδες μέτρησης χρόνου, πίνακας θητείας χρονικά διαστήματα, μετατροπές/υποδιαιρέσεις, κλασματικά μέρη με μονάδα αναφοράς τη διδακτική ώρα σε λεπτά]​

Γ. αλληλεπίδραση: σχέσεις ανάμεσα στους ρόλους (δανειζόμενος-γραμματέας)

[ενδεικτικές εργασίες: δημιουργία πίνακα κανόνων για τη σωστή λειτουργία της βιβλιοθήκης]​

Δ. μεταβολή: θητεία μελών της ομάδας στον σταθμό εργασίας της βιβλιοθήκης, προσθήκη τίτλων και άλλων υλικών, κίνηση δανεισμού​

[ενδεικτικές εργασίες: συμπλήρωση εντύπου "Στόχοι της ομάδας μας" (με την ανάληψη καθηκόντων), "ημερολογιακές καταγραφές"(ως διαμορφωτική αξιολόγηση), συμπλήρωση του εντύπου "Εκτίμηση της πορείας της ομάδας μας"(ένα είδος τελικής αξιολόγησης), πίνακας θητείας με χρονικά διαστήματα, καταγραφή νέων τίτλων στο "βιβλίο περιεχομένων", δημιουργία γραφικής παράστασης για τη δανειστική κίνηση]​

Ε. σύστημα: ανταπόκριση στις βασικές αξιακές γραμμές (ισότητα, αυτονομία, ελευθερία, κοινότητα) που συντελεί στη διαμόρφωση μιας συστημικής πλαστικής στον άξονα που συνδέει όλες τις ομάδες εργασίας.

[ενδεικτικές εργασίες: ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει η ομάδα την πραγμάτωση των βασικών αξιών, όπως περιεγράφησαν προηγουμένως]​

Στ. ομοιότητα-διαφορά: είδη βιβλίων, συγγραφείς​​

Ζ. άτομο-σύνολο: επιμερισμός καθηκόντων

​