Σκοπός

Η λειτουργία του εργαστηρίου υποστηρίζει τον γενικό σκοπό του μαθημάτος που αφορά στην καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης. Μέσα από τη μελέτη των συνθηκών, κάτω από τις οποίες τα πρόσωπα πήραν τις αποφάσεις τους, προκρίνεται η ανάπτυξη της κριτικής προσέγγισης στην ιστορία, η διάκριση των απλών συμβάντων από τα αξιόλογα γεγονότα, η εξέταση του περιεχόμενου της στάσης, της συμπεριφοράς των δρώντων υποκειμένων και η διαμόρφωση νοητικών κατασκευών για την εξήγηση τους. Απώτερος στόχος είναι η ενθάρρυνση του ενδιαφέροντος για μελέτη των ιστορικών τεκμηρίων στο πλαίσιο του ιστορικού εγγραμματισμού, το πώς θα γίνουν οι μαθητές επαρκείς αναγνώστες ιστορίας.

​

Τα μαθησιακά και παιδαγωγικά οφέλη

Οι μαθητές μαθαίνουν να διαχωρίζουν τον μύθο από την ιστορία και να αντιλαμβάνονται την αξία της ιστοριογραφίας, ως τρόπου διάσωσης του παρελθόντος. Μαθαίνουν να διαχειρίζονται ιστορικές πληροφορίες και να ανακαλύπτουν στοιχεία, ικανά να τους οδηγήσουν σε δικές τους θεωρήσεις για την αξία των ιστορικών γεγονότων. Αντιλαμβάνονται τη διαχρονικότητα ζητημάτων που απασχολούν την κοινωνία στη σύγχρονη εποχή. Ασκούνται στη σύγκριση, την αντιπαραβολή, τη σύνθεση και την ερμηνεία, εξετάζοντας την οπτική γωνία, την υπάρχουσα τεχνολογία, την πολιτική συγκυρία, την κοινωνική κατάσταση της δεδομένη χρονικής περιόδου. Διατυπώνουν υποθέσεις για εναλλακτικές διαδρομές της ιστορικής συνέχειας, υπό το βάρος άλλων αποφάσεων και άλλων συσχετισμών δύναμης. Συνεργάζονται με παιδιά από άλλα εργαστήρια για την παραγωγή ενός κοινού έργου, ανιχνεύοντας σε πηγές τις ιστορικές αναφορές.

​

Το περιεχόμενο 

Το υλικό ταξινομείται σε κατηγορίες: τεκμήρια (ακριβή αντίγραφα διοικητικών πράξεων, εφημερίδες, προκηρύξεις, νομίσματα, όπλα), εργαλεία ανασκαφικής εργασίας (κλωστές, μεζούρες, δοχεία, φακοί, βουρτσάκια, μικροσκόπια, λεκάνες με χώμα), εργαλεία καλλιτεχνίας (ψαλίδια, χαρτόκολλες, πένες καλλιγραφίας, σπάτουλες ζωγραφικής, νερομπογιές, λαδοπαστέλ, φύλλα χρυσού/ασημιού/χαλκού καλλιτεχνικών, καλούπια σιλικόνης προσώπου, πηλός ζωγραφικής, πινέλα), εποπτικό υλικό (ιστορικοί χάρτες της Ελλάδας, του νομού μας, της πόλης μας, χάρτες μνημείων, πλαστικοποιημένη ιστορική γραμμή, πόστερ με φωτογραφίες/πίνακες ζωγραφικής, πλαστικοποιημένες κάρτες με φιγούρες; βασιλιάδες, στρατιώτες, γεωργοί, ψαράδες, φιλόσοφοι, ιερείς, γυναίκες, παιδιά), βοηθητικό υλικό (κουβέρτα πράσινη, κουβέρτα καφέ).

​

Ο καθορισμός των παραγωγικών στόχων

Η λειτουργία του εργαστηρίου υποστηρίζει τον σκοπό του μαθήματος. Οι μαθητές καταγράφουν το περιεχόμενο του εργαστηρίου, τα υλικά και τα εργαλεία που προσφέρονται και με διαλογική συζήτηση καταλήγουν σε προτάσεις παραγωγικών στόχων. Το τρίπτυχο που αναδύεται είναι: Τι θα μελετήσουμε -πώς θα εργαστούμε-τι θα παράξουμε για να παρουσιάσουμε στην ολομέλεια. 

 

Η επιλογή του χώρου

Σε ένα σταθερό σημείο σε μια γωνιά της αίθουσας μπορεί να τοποθετηθεί μόνιμα η έδρα της μυθιστορίας. Εκεί θα συγκεντρωθούν τα υλικά, για να καταγραφούν και να ταξινομηθούν, κατά τις πρώτες συναντήσεις της ομάδας. Προβλέπεται χώρος για ανασκαφική εργασία (φορητό σκάμμα σε πλαστική λεκάνη), χώρος για συντήρηση αρχαιοτήτων, εκθεσιακός χώρος, αλλά και χώρος μελέτης τεκμηρίων και συγγραφής εργασιών.

​

Το αντικείμενο της δραστηριότητας

Η ομάδα της μυθιστορίας καθορίζει το τι την ενδιαφέρει και διατυπώνει θεματικές προτάσεις δραστηριότητας (πχ Η θρησκευτική λατρεία στην Αρχαία Αθήνα). Στη συνέχεια, ψάχνει να βρει πώς θα οργανώσει την έρευνα της γύρω από το θέμα (πχ αναζήτηση τεκμηρίων στον κατάλογο υλικού του εργαστηρίου, συνέντευξη-αρχική διερεύνηση με τη συνδομή του δασκάλου, μελέτη πεδίου-πρόταση για πραγματοποίηση επίσκεψης). Παρακάτω δίνεται ένας συνοπτικός κατάλογος με είδη πηγών που μπορούν να εξεταστούν εντός και εκτός σχολικής τάξης:

 

Είδη πηγών

Πρωτογενείς:

Προφορικές μαρτυρίες προσώπων που μεταφέρουν την εμπειρία τους από την ιστορική πραγματικότητα όπως τη βίωσαν

Προφορική παράδοση που μεταφέρθηκε από στόμα σε στόμα (πχ θρύλοι, μύθοι, δοξασίες)

Γραπτά κείμενα (πχ διοικητικά έγγραφα, αποφάσεις/διαταγές αρχόντων, δημοσιεύματα του τύπου, πρακτικά συνεδριάσεων, κείμενα συνθηκών/ συμφωνιών μεταξύ κρατών, νομοθετήματα, στατιστικά δελτάρια)

Μνημεία αρχαιολογικής σημασίας (πχ ναοί, υδραγωγεία, αρχαιολογικοί χώροι)

Έργα τέχνης (πχ αγάλματα, αγγεία, πίνακες ζωγραφικής)

Χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα/εργαλεία (πχ κοσμήματα, νομίσματα, όπλα, γεωργικά εργαλεία)

Εικονογραφήσεις (πχ χάρτες, φωτογραφίες, αφίσες)

Πολυμεσικό υλικό σύγχρονης καταγραφής (πχ οπτικοακουστικά έργα των κινηματογραφικών συνεργείων του στρατού)

 

Δευτερογενείς

Γραπτά κείμενα (πχ λογοτεχνικά έργα, χρονογραφήματα, απομνημονεύματα, ιστοριογραφίες)

Πολυμεσικό υλικό ασύγχρονης καταγραφής (ταινίες τεκμηρίωσης που αποτυπώνουν τα γεγονότα της εποχής μέσα από επεξεργασία των πρωτογενών πηγών)

 

Αφού βρεθεί το υλικό και καταγραφούν οι πληροφορίες, αποφασίζεται με ποιους τρόπους θα παρουσιαστεί η εργασία στις άλλες ομάδες:

δημιουργία συννεφόλεξου

Σχολιασμός γραπτής πηγής

σύνθεση σχεδιαγράμματος

κατασκευή αγάλματος

αφήγηση με δρώμενο

αφίσα

σελιδοδείκτης

άρθρο για εφημερίδα/ blog

δημιουργία μακέτας

φιλοτέχνηση ψηφιδωτού

μεταγραφή χειρόγράφου με τη χρήση πένας

κατασκευή αγγείου

κοπή νομισμάτων με τη χρήση φύλλων χρυσού καλλιτεχνικών

συγγραφή βιογραφίας

προσθήκη αφήγησης σε βίντεο

φωτογραφικό λεύκωμα 

θεατρικό έργο

σχολιασμός εικαστικού έργου

μουσειακός οδηγός

​​

Η διαθεματική διάσταση

Η διαθεματική προσέγγιση  επιτυγχάνεται ως εξής:

Α. χώρος: κάτοψη αρχαιολογικού χώρου, κάτοψη μουσείου​

Β. χρόνος: ιστορική γραμμή​

Γ. αλληλεπίδραση: σχέσεις μεταξύ κρατών, ιερείς-πιστοί, άρχοντες-αθλητές, θεοί-θνητοί

Δ. μεταβολή: σύνορα, θρησκείες, πολιτεύματα​    

Ε. σύστημα: πολιτεύματα​

Στ: ομοιότητα-διαφορά: αρχαιολόγος-ιστορικός​

Ζ. μέρος-σύνολο: βασιλιάς-λαός